Link1share
Telegram, một ứng dụng nhắn tin tức thời được ra mắt vào năm 2013 bởi anh em nhà Durov, đã nhanh chóng trở thành một trong những nền tảng giao tiếp phổ biến trên toàn cầu, với hơn 700 triệu người dùng hoạt động hàng tháng tính đến năm 2025. Được quảng bá là một ứng dụng ưu tiên bảo mật và quyền riêng tư, Telegram đã thu hút sự chú ý của cả người dùng cá nhân lẫn các tổ chức nhờ vào các tính năng như mã hóa đầu cuối, trò chuyện bí mật, và khả năng gửi tin nhắn tự hủy. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: Telegram có thực sự an toàn? Bài luận này sẽ phân tích chi tiết các khía cạnh bảo mật và quyền riêng tư của Telegram, đồng thời đánh giá ưu và nhược điểm của nền tảng này.
1. Tổng quan về các tính năng bảo mật của Telegram
Telegram cung cấp một số tính năng bảo mật đáng chú ý, được thiết kế để bảo vệ dữ liệu người dùng và đảm bảo quyền riêng tư. Một trong những điểm nổi bật là mã hóa đầu cuối (end-to-end encryption) trong chế độ Trò chuyện Bí mật (Secret Chats). Trong chế độ này, tin nhắn chỉ có thể được đọc bởi người gửi và người nhận, và ngay cả Telegram không thể truy cập nội dung. Các tin nhắn trong Trò chuyện Bí mật không được lưu trữ trên máy chủ của Telegram, và người dùng có thể thiết lập thời gian tự hủy cho tin nhắn, giúp giảm nguy cơ dữ liệu bị rò rỉ.
Ngoài ra, Telegram sử dụng mã hóa máy chủ-đầu cuối (server-client encryption) cho các cuộc trò chuyện thông thường và lưu trữ dữ liệu trên đám mây. Điều này cho phép người dùng truy cập tin nhắn từ nhiều thiết bị, nhưng cũng đặt ra câu hỏi về việc liệu Telegram có thể truy cập dữ liệu này hay không. Công ty tuyên bố rằng dữ liệu được mã hóa mạnh mẽ trên máy chủ và được phân phối trên nhiều trung tâm dữ liệu trên toàn cầu, giúp tăng cường bảo mật vật lý.
Một tính năng khác đáng chú ý là khả năng xác minh danh tính thông qua số điện thoại và tùy chọn xác thực hai yếu tố (2FA). Người dùng có thể thiết lập mật khẩu bổ sung để bảo vệ tài khoản, giảm nguy cơ bị xâm nhập. Telegram cũng hỗ trợ ẩn số điện thoại khỏi người dùng khác, cho phép người dùng kiểm soát thông tin cá nhân được chia sẻ.
2. Đánh giá về bảo mật
Ưu điểm
Telegram sử dụng giao thức mã hóa riêng có tên MTProto, được phát triển bởi đội ngũ của họ. Giao thức này kết hợp các thuật toán mã hóa như AES-256 và RSA-2048, được coi là tiêu chuẩn vàng trong ngành bảo mật. Trong Trò chuyện Bí mật, mã hóa đầu cuối đảm bảo rằng ngay cả khi dữ liệu bị chặn, không ai ngoài người nhận dự kiến có thể giải mã được.
Telegram cũng nổi bật với việc không hợp tác dễ dàng với các chính phủ hoặc cơ quan thực thi pháp luật. Công ty đã nhiều lần từ chối cung cấp dữ liệu người dùng cho các cơ quan chức năng ở nhiều quốc gia, bao gồm Nga, nơi Telegram từng bị cấm vào năm 2018 do không tuân thủ yêu cầu cung cấp khóa mã hóa. Chính sách này đã giúp Telegram xây dựng danh tiếng là một nền tảng bảo vệ quyền riêng tư.
Ngoài ra, Telegram thường xuyên tổ chức các cuộc thi bảo mật (bug bounty programs), khuyến khích các nhà nghiên cứu tìm kiếm lỗ hổng trong hệ thống. Điều này cho thấy cam kết của Telegram trong việc cải thiện bảo mật liên tục. Tính đến năm 2025, không có vụ vi phạm dữ liệu lớn nào được ghi nhận liên quan đến Telegram, điều này củng cố niềm tin vào khả năng bảo vệ dữ liệu của họ.
Nhược điểm
Tuy nhiên, Telegram không phải không có những điểm yếu về bảo mật. Một trong những vấn đề lớn nhất là mã hóa đầu cuối không được bật mặc định cho tất cả các cuộc trò chuyện. Các cuộc trò chuyện thông thường (không phải Trò chuyện Bí mật) chỉ được mã hóa từ máy khách đến máy chủ, nghĩa là Telegram có khả năng truy cập nội dung tin nhắn trên máy chủ của họ. Điều này gây ra lo ngại về việc dữ liệu có thể bị truy cập bởi nhân viên Telegram hoặc bị yêu cầu bởi cơ quan pháp luật ở một số khu vực pháp lý.
Giao thức MTProto, mặc dù mạnh mẽ, là một giao thức độc quyền và chưa được cộng đồng bảo mật đánh giá rộng rãi như các giao thức mã hóa mã nguồn mở (ví dụ: Signal Protocol). Một số chuyên gia bảo mật cho rằng việc sử dụng giao thức độc quyền có thể ẩn chứa những rủi ro chưa được phát hiện, do thiếu sự kiểm tra độc lập từ cộng đồng.
Một vấn đề khác là Telegram lưu trữ dữ liệu người dùng trên đám mây, bao gồm danh bạ và lịch sử trò chuyện (trừ Trò chuyện Bí mật). Mặc dù dữ liệu này được mã hóa, việc lưu trữ tập trung tạo ra một mục tiêu hấp dẫn cho các cuộc tấn công mạng. Nếu một trung tâm dữ liệu bị xâm phạm, dữ liệu người dùng có thể bị đe dọa.
3. Đánh giá về quyền riêng tư
Ưu điểm
Về quyền riêng tư, Telegram có một số điểm mạnh đáng kể. Công ty tuyên bố rằng họ không thu thập hoặc bán dữ liệu người dùng cho mục đích quảng cáo, một lợi thế lớn so với nhiều nền tảng nhắn tin khác. Chính sách quyền riêng tư của Telegram nêu rõ rằng họ chỉ thu thập thông tin tối thiểu cần thiết, như số điện thoại và danh bạ (nếu được cấp phép), để vận hành dịch vụ.
Telegram cũng cung cấp nhiều tùy chọn kiểm soát quyền riêng tư, chẳng hạn như ẩn số điện thoại, giới hạn người có thể thấy trạng thái trực tuyến, hoặc chặn người dùng không mong muốn. Tính năng nhóm lớn (hỗ trợ tới 200.000 thành viên) và kênh công khai cho phép người dùng giao tiếp mà không cần tiết lộ thông tin cá nhân, điều này đặc biệt hữu ích cho các nhà hoạt động hoặc những người cần ẩn danh.
Nhược điểm
Mặc dù có nhiều ưu điểm, Telegram cũng đối mặt với những chỉ trích về quyền riêng tư. Việc yêu cầu số điện thoại để đăng ký là một hạn chế đối với những người muốn sử dụng ứng dụng một cách hoàn toàn ẩn danh. Mặc dù Telegram cho phép ẩn số điện thoại khỏi người dùng khác, số điện thoại vẫn được liên kết với tài khoản và có thể được sử dụng để theo dõi danh tính thực của người dùng trong một số trường hợp.
Hơn nữa, Telegram đã bị chỉ trích vì cách tiếp cận với nội dung bất hợp pháp. Mặc dù công ty cam kết xóa nội dung vi phạm (như nội dung khủng bố hoặc bạo lực), một số báo cáo cho rằng Telegram đôi khi chậm trễ trong việc xử lý các kênh hoặc nhóm chứa nội dung bất hợp pháp. Điều này có thể làm tăng nguy cơ cho người dùng vô tình tiếp xúc với nội dung không an toàn.
4. So sánh với các ứng dụng nhắn tin khác
Khi so sánh với các ứng dụng nhắn tin khác như Signal hay WhatsApp, Telegram có một số điểm khác biệt rõ rệt. Signal, với mã hóa đầu cuối mặc định cho tất cả các cuộc trò chuyện và giao thức mã nguồn mở, được coi là tiêu chuẩn vàng về bảo mật và quyền riêng tư. WhatsApp cũng sử dụng mã hóa đầu cuối mặc định, nhưng thuộc sở hữu của Meta, một công ty bị chỉ trích vì thu thập dữ liệu người dùng. Trong khi đó, Telegram cung cấp sự linh hoạt hơn với các tính năng như nhóm lớn và kênh công khai, nhưng lại thua kém về mã hóa mặc định và tính minh bạch của giao thức.
5. Kết luận
Telegram là một ứng dụng nhắn tin mạnh mẽ với nhiều tính năng bảo mật và quyền riêng tư hấp dẫn, đặc biệt là Trò chuyện Bí mật, xác thực hai yếu tố, và chính sách không bán dữ liệu người dùng. Tuy nhiên, việc không áp dụng mã hóa đầu cuối mặc định, sử dụng giao thức độc quyền, và yêu cầu số điện thoại để đăng ký là những điểm yếu cần được xem xét. Đối với những người dùng tìm kiếm sự tiện lợi và tính linh hoạt, Telegram là một lựa chọn tốt. Tuy nhiên, với những người ưu tiên bảo mật tuyệt đối, các nền tảng như Signal có thể phù hợp hơn.
Tóm lại, Telegram có thể được coi là an toàn cho hầu hết các trường hợp sử dụng, nhưng người dùng nên kích hoạt Trò chuyện Bí mật và các biện pháp bảo mật bổ sung để tối ưu hóa quyền riêng tư. Việc lựa chọn Telegram phụ thuộc vào nhu cầu cụ thể của người dùng và mức độ nhạy cảm của thông tin họ chia sẻ.